Lider misiniz, Yönetici mi?

 

Bir ekibi yönetmek için mutlaka lider özelliğine sahip olmak gerekir mi? Her yönetici lider midir? Kendini yönetemeyen biri ekibini yönetilebilir mi?

Peter F.Ducker ‘’Kendinizi Yönetmek’’ adlı kitabında şöyle diyor: ‘’Gerçek şu ki çok az insan bir işi nasıl yaptığının farkındadır.  Gerçekten de çoğumuz, farklı insanların farklı biçimlerde çalıştığını ve işleri farklı biçimlerde yerine getirdiğini bilmeyiz.’’

 

4 bin şirketle çalışma yürütüp 25 yılını 21.yüzyılda lider olmayı sağlayan şeyin ne olduğunu gözlemleyerek geçiren Roselinda Torres  bu sorusunun cevabını  başka sorular sormaya devam ederek bulduğunu söylüyor.  Mesela iş modeliniz veya hayatınızdaki bir sonraki değişimi tahmin etmek için nereye bakıyorsunuz, kiminle vakit geçiriyorsunuz, nereye seyahat ediyorsunuz, ne okuyorsunuz, potansiyel kopuklukları anlamak için nasıl değerlendirme yapıyorsunuz, tamamen hazırlıklı ve tedarikli olmak için bir şeyler yapmak üzere hemen nasıl karar veriyorsunuz, geçmişte size başarı getiren bir uygulamadan vazgeçecek kadar cesaretli misiniz, kişisel ve mesleki paydaş ağınızdaki farklılık ölçütü nedir, kendinizden çok farklı insanlarla iletişim kurma kapasiteniz hakkında ne düşünüyorsunuz?  Bu farklılıklar biyolojik, fiziksel, fonksiyonel, politik, kültürel ve sosyo-ekonomik farklılıklar olabilir. Yönetici ve lider arasındaki farklılıklar hakkında neler söylenmiş şöyle bir özetleyerek devam edelim ve öyle karar verelim gerçek bir lider misiniz yoksa yönetici mi?

 

Yönetici işletmenin içinde bulunduğu günü dizayn ederken lider aynı zamanda işletmenin geleceğini kurgular, dizayn eder ve içinde bulunduğu günü ona göre yönetir. Yönetmek bugüne, liderlik geleceğe yöneliktir. Yönetim bir kurumun amaç, değer ve hedeflerini saptama ve bunları gerçekleştirme; liderlik ise bir yön belirleme, çalışanların o yönde ilerlemelerini motive etme sürecidir. Liderlik  uzun vadeli, gelecek için plan yapmak ve onu hayata geçirmek için gereken ekibi kurarak yarın için yapılması gerekenleri planlamaktır.  Lider dünün rahat öngörülebilirliği değil bugünün gerçekleri ve aynı zamanda yarının bilinmeyen tüm olasılıkları için kendini hazırlayan insandır. Büyük liderlerin farklı olmaya cesaretleri vardır. Onlar gerçekten risk almak konusunda konuşmazlar, risk alırlar.

 

İnsanlardan ne isteyeceğini bilmek, zamanında geri bildirim vermek,  ilişki kurmak konusunda profesyonel davranmak ve ekip üyelerine güvenerek yetki vermek iyi liderliğin özellikleri iken güçle korkutarak yönetmek olumlu bir liderlik özelliği değildir.

 

Liderlik size inanları da ortak anlamlandırmaya katabilme yeteneğine sahip olmayı, ayırt edici ve harekete geçirici bir seslenişte bulunmayı ve güçlü değerler kümesini de içerecek şekilde dürüstlük duygusuyla hareket etmeyi gerektirir. Liderlik özelliği taşıyan insanlar kendini uyarlama kapasitesine sahiptir. Bu özünde uygulamalı yaratıcılıktır. Bu bir talihsizliği, yarattığı bütün streslerle birlikte aşabilmeyi ve o durumun içinden eskisinden de güçlü bir biçimde çıkabilmeyi sağlayan, neredeyse mucizevi denebilecek bir yetenektir. Bu beceri iki temel nitelikten oluşur; bağlamı kavrama yeteneği ve dayanıklılık. Bağlamı kavrama yeteneği çok farklı gruplardan insanların bir jesti nasıl yorumladıklarından, belli bir durumu bir perspektif içine yerleştirebilmeye kadar değişen, bir yığın faktörü hesaba katabilme yeteneği anlamına gelir. Bu olmadan liderler yollarını tamamıyla yitirirler,  etrafındaki insanlarla bağlantı kuramazlar. Dayanıklılık ise adı üstünde insanları yıkıcı koşullardan umutlarını yitirmeden çıkabilmelerini mümkün kılan direngenlik ve sağlamlık olarak tanımlanmıştır, Acar Baltaş’ın ‘’Bir Yolculuk Olarak Liderlik’’ adlı kitabında.

 

 

5. SEVİYE LİDERLİĞİ

İYİDEN MUHTEŞEME DÖNÜŞMEK

 

Bu seviyede lider kişisel tevazu ve profesyonel iradenin paradoksal bir birleşimi yoluyla dayanıklı bir büyüklük kurar. Aşırı bir kişisel tevazuyu yoğun bir profesyonel iradeyle harmanlayan bireye örnektir. Sessiz, sakin, ve kararlı  bir şekilde, motive etmek için ilham verici bir karizmaya değil, ilham veren standartlara dayanır. Alçakgönüllü ve inatçı, utangaç ve korkusuzdur. Bu konsepti kavramak için egosunun,  ebedi büyük bir ulus yaratma hırsının yoluna çıkmasına hiçbir zaman izin vermemiş olan Abraham Lincoln’ü örnek verebiliriz.

 

5. Seviye liderliğe tanınmış marka Gillette’nin 1975’den 1991 yılına kadar CEO’luğunu yapmış olan Colman M. Mockler’i de örnek verebiliriz. Nazik, neredeyse aristokrat bir tabiata sahip sıkılgan, ince bir adamdı ve utangaç, efendi tarzını hiç kaybetmedi. Yaşadıkları krizin her evresinde ‘’her zamanki işler’’ tutumunu sürdürdü. Colman M. Mockler’in dıştan görünen alçakgönüllülüğünü içsel bir zayıflığın işareti olarak yanlış anlayanlar en sonunda yenildiler. Sakin ama pes etmeyen biriydi. Her durumda sonunda galip geleceğine dair inancını sürdürdü.

 

5. Seviye Lider zorlayıcı bir alçak gönüllülük, kamusal övgülerden sakınma gösterir; asla böbürlenmez. Kendi hakkında konuşmaya zorlandıklarında ‘’Umarım kulağa çok önemli biri gibi gelmiyorumdur’’ veya ‘’ Başarılar konusunda kendime fazla pay çıkarabileceğimi sanmıyorum.’’ diyebilir.  Zorlayıcı  alçak gönüllüğü dikkat çeker.

 

Sessiz, sakin bir azimle hareket eder. Motive etmek için ilkesel olarak ilham verici standartlara dayanır, ilham verici bir karizmaya değil. Tutkuyu şirkete akıtır, kendisine değil. Kötü sonuçlarla ilgili sorumluluğu dağıtmak için, başka insanları, dış etmenleri veya kötü şansı asla suçlamadan pencereden dışarı değil aynaya bakar. İyiden muhteşeme dönüşümde mükemmel sonuçlar, net bir katalizör yaratır.

Ne kadar zor olursa olsun en iyi uzun vadeli sonuçları yaratmak üzere yapılması gereken her şeyi yapmak için tereddütsüz bir azim sergiler. Ebedi bir muhteşem şirket kurmak için standartlar koyar, daha aşağısına razı gelmez.  Ve bir sonraki neslin çok daha iyi olması için hedefler belirler.

 

Şimdi siz karar verin lider misiniz, yönetici mi?

 

 

 

KAYNAKLAR:

1.     HBR’S 10 MUST READS. Liderlik. Çev. Melis İnan. Mart 2018 İstanbul. Optimist Yayınları

2.     HBR’S 10 MUST READS. Kendinizi Yönetmek. Çev. Melis İnan. Eylül 2019. Optimist Yayınları

3.     Bir Yolculuk Olarak Liderlik, Acar Baltaş. Aralık 2018 İstanbul. Remzi Kitabevi.